1. Skip to Menu
  2. Skip to Content
  3. Skip to Footer

Δίδυμα

  • Εκτύπωση

 Είδη διδύμων

  • Διζυγωτικά: από την αρχή γίνεται γονιμοποίηση δύο διαφορετικών ωαρίων και επομένως προκύπτουν δύο διαφορετικοί οργανισμοί. Τα διζυγωτικά δίδυμα μπορεί να έχουν το ίδιο ή διαφορετικό φύλο, μοιάζουν όπως δύο οποιαδήποτε αδέλφια και απλά τυχαίνει να κυοφορούνται την ίδια στιγμή στην ίδια μήτρα. Αυτό είναι το είδος των διδύμων για τα οποία υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση και είναι τα συνηθισμένα δίδυμα που προκύπτουν μετά από εξωσωματική.

  • Μονοζυγωτικά: στην αρχή δημιουργείται  ένα έμβρυο, το οποίο νωρίς στην εξέλιξή του διαιρείται σε δύο. Όσο πιο νωρίς γίνεται αυτή η διάιρεση, τόσο λιγότερα πράγματα μοιράζονται τα δύο έμβρυα:

    • Διαίρεση στις μέρες 0-3: διχοριακά διαμνιακά (το κάθε έμβρυο έχει τον δικό του πλακούντα και το δικό του σάκο)
    • Διαίρεση στις μέρες 4-8: μονοχοριακά διαμνιακά (το κάθε έμβρυο έχει τον δικό του σάκο αλλά τα δύο έμβρυα μοιράζονται κοινό πλακούντα)
    • Διαίρεση στις μέρες 9-14: μονοχοριακά μονοαμνιακά (τα δύο έμβρυα έχουν κοινό σάκο και κοινό πλακούντα)
    • Διαίρεση στις μέρες 15-17: σιαμαία (δεν γίνεται πλήρης διαχωρισμός των εμβρύων)

Τα μονοζυγωτικά έμβρυα έχουν το ίδιο γενετικό υλικό και επομένως έχουν αναγκαστικά το ίδιο φύλο και την ίδια εμφάνιση όταν γεννιούνται. Ωστόσο, μπορεί να έχουν διαφορετικό μέγεθος καθώς και διαφορετικές ανατομικές ανωμαλίες, αφού αυτές δεν καθορίζονται συνήθως από τα γονίδια.

Ιδιαιτερότητες των διδύμων

Η ανθρώπινη μήτρα είναι σχεδιασμένη να φιλοξενεί κανονικά ένα έμβρυο σε κάθε κύηση. Επομένως η δίδυμη κύηση, και πολύ περισσότερο η τρίδυμη, θέτει σε δοκιμασία την ικανότητα της μήτρας (α) να κρατήσει μέσα της για αρκετό διάστημα δύο έμβρυα, τα οποία καταλαμβάνουν μεγαλύτερο χώρο, και (β) να θρέψει ικανοποιητικά δύο έμβρυα, τα οποία έχουν πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις.
Επομένως τα δύο συνηθέστερα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε σε δίδυμες κυήσεις είναι ο πρόωρος τοκετός και η καθυστέρηση της ανάπτυξης ενός ή και των δύο εμβρύων.
Έτσι, σε αντίθεση με τις μονήρεις κυήσεις όπου η μέση διάρκεια της κύησης είναι 39 εβδομάδες, στις δίδυμες είναι 35 εβδομαδες. Περίπου 30% των διχοριακών διδύμων (δηλ. εκείνων που έχουν ξεχωριστούς πλακούντες) γεννιούνται πριν τις 36 εβδομάδες, και 1 στα 3 μονοχοριακά (δηλ. εκείνα που έχουν έναν κοινό πλακούντα) γεννιούνται πριν τις 34 εβδομάδες.
Παρόμοια, η καθυστέρηση της ανάπτυξης συμβαίνει σε περίπου 12-47% των διδύμων κυήσεων έναντι 5-7% των μονήρων.
Τέλος οι συγγνείς ανωμαλίες είναι συχνότερες στις δίδυμες σε σχέση με τις μονήρεις κυήσεις, και ακόμη συχνοτερες στα μονοζυγωτικά δίδυμα.

Ιδιαιτερότητες των μονοχοριακών διαμνιακών διδύμων

Τα μονοχοριακά διαμνιακά δίδυμα είναι μονοζυγωτικά δίδυμα που έχουν χωριστεί στις μέρες 4-8 και σαν αποτέλεσμα έχουν μεν ξεχωριστούς σάκους αλλά μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα. Το κυριότερο πρόβλημα σε αυτά τα έμβρυα είναι η πιθανότητα το ένα να υποκλέπτει αίμα από το άλλο και να αναπτυχθεί έτσι το λεγόμενο σύνδρομο μετάγγισης (ή υποκλοπής) από δίδυμο σε δίδυμο (TTTS).
Στα μονοχοριακά δίδυμα υπάρχουν αναστομώσεις (επικοινωνίες) ανάμεσα στις κυκλοφορίες των δύο εμβρύων και πάντοτε γίνεται μία ανταλλαγή αίματος ανάμεσα σε αυτές. Φυσιολογικά η ανταλλαγή αυτή βρίσκεται σε ισορροπία. Εάν η ισορροπία αυτή διαταραχθεί τότε το ένα έμβρυο «κλέβει» αίμα από το άλλο, και αν αυτή η κατάσταση δεν ανακοπεί υπάρχει σημαντικός κίνδυνος απώλειας ή νευρολογικής βλάβης στο ένα ή και στα δύο έμβρυα. Το σοβαρού βαθμού TTTS αναπτύσσεται στο 10-15% των μονοχοριακών διαμνιακών διδύμων, συνήθως μέσα στις πρώτες 24 εβδομάδες της κύησης.
Επίσης τα μονοχοριακά δίδυμα έχουν στατιστικά μεγαλύτερη πιθανότητα για ανατομικές ανωμαλίες της μέσης γραμμής (π.χ. καρδιοπάθειες) και για ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης.

Έλεγχος για σύνδρομο Down σε δίδυμα
Ο έλεγχος 1ου τριμήνου σε δίδυμα γίνεται κανονικά όπως και σε μονήρεις κυήσεις με συνδυασμό αυχενικής διαφάνειας και βιοχημικών δεικτών (χοριακή γοναδοτροπίνη και ΡΑΡΡ-Α), αρκεί να γνωρίζουμε τη χοριονικότητα των διδύμων (αν έχουν έναν ή δύο πλακούντες).

Έλεγχος για σύνδρομο Down όταν το ένα έμβρυο έχει παλινδρομήσει
Κατά την περίοδο της σύλληψης οι δίδυμες κυήσεις είναι περισσότερες από αυτές που βλέπουμε αργότερα, και αυτό οφείλεται στο ότι, σε ποσοστό 20-30% το ένα από τα δίδυμα παλινδρομεί (σταματά να αναπτύσσεται σε αρχικά στάδια). Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται στην ξενόγλωσση βιοβλιογραφία σα “vanishing twin”. Το ερώτημα εδώ είναι πώς γίνεται ο έλεγχος για σύνδρομο Down όταν από τα αρχικά δύο έμβρυα έχει μείνει μόνο ένα κατά την περίοδο της μέτρησης της αυχενικής διαφάνειας.
Η εγκυρότητα της αυχενικής διαφάνειας δεν επηρεάζεται από την παρουσία ενός δεύτερου εμβρύου. Όταν στον καιρό της εξέτασης της αυχενικής διαφάνειας υπάρχει μόνο ο σάκος από το έμβρυο που παλινδρόμησε, οι βιοχημικές εξετάσεις δίνονται κανονικά και είναι αξιόπιστες όπως για κάθε μονήρη κύηση. Όταν όμως κατά την εξέταση συνεχίζει να παραμένει μετρήσιμο το έμβρυο που παλινδρόμησε, παρατηρείται «εσφαλμένη» άνοδος των επιπέδων της ΡΑΡΡ-Α, η οποία οδηγεί σε ελάττωση του ποσοστού ανίχνευσης του Down από το 85% στο 75%, και τότε δεν δίνονται οι βιοχημικές εξετάσεις.

Βιβλιογραφία

  1. Audibert F, Gagnon A; Genetics Committee of the Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada; Prenatal Diagnosis Committee of the Canadian College of Medical Geneticists. Prenatal screening for and diagnosis of aneuploidy in twin pregnancies. J Obstet Gynaecol Can. 2011 Jul;33(7):754-67
  2. Spencer K, Staboulidou I, Nicolaides KH. First trimester aneuploidy screening in the presence of a vanishing twin: implications for maternal serum markers. Prenat Diagn. 2010 Mar;30(3):235-40.